Merhaba — bugün sizlerle, uzun zamandır içimde bir merakla taşıdığım ve paylaştıkça daha da büyüyen bir coğrafi hikâyeyi, Saros Körfezi’ni ele alıyorum. Çünkü “Saros hangi ilde?” sorusu, yalnızca bir yerin idari bağını öğrenmekten öte, doğa, tarih ve toplulukların yaşamıyla örülü bir öyküyü açığa çıkarıyor. Gelin bu öyküyü birlikte keşfedelim.
—
“Saros hangi ilde?”: Bir sınır mı yoksa bir köprü mü?
“Gerçek şu ki,” diye başlıyor yerel bir balıkçı, “Saros yalnızca bir il sınırı değil, iki ilin kıyılarını birleştiren bir deniz şeridi.” Ve haklı — Saros Körfezi, idari olarak tek bir ilin kıyısında değil, iki il sınırına yayılan bir doğa harikası. Güney ve doğu kıyıları Gelibolu Yarımadası üzerinde Çanakkale ili sınırlarında, kuzey kıyıları ise Edirne ili sınırları içerisinde. ([Habertürk][1])
Yani “tek bir ilde” demek doğru olmaz; Saros, Çanakkale ve Edirne illerine kıyısı olan bir körfezdir. Bu durum, benim gibi doğaya ve insan hikâyelerine meraklı bir göz için “bir sınır mı yoksa bir köprü mü?” sorusunu beraberinde getiriyor. Şöyle hayal edin: Edirne’nin kuzey rüzgarını taşıyan dalgaları ile Çanakkale’nin güneye açılan koyları karşılaşıyor. İnsanlar bu kıyılarda farklı ilçelerde, farklı kültürel tonlarla denize giriyorlar; ama hepsi aynı suyu paylaşıyor.
—
Gerçeklerle dolu bir doğa ve insan dokusu
Saros Körfezi’nin bilinen bazı verileri şöyle: Ege Denizi’nin kuzeydoğusunda yer alıyor. ([BG360][2]) Körfezin uzunluğu yaklaşık 75 km, genişliği ise yaklaşık 35 km olarak belirtiliyor. ([Vikipedi][3]) Derinlik açısından da değişkenlik gösteriyor; kuzeyde Trakya kıyılarında daha sığ şelf bölgesi yer alırken, güneyde Gelibolu yarımadasının ön kesimlerinde derinlikler 500 metreyi aşabiliyor. ([tr.wikipedia.org][4])
Bir insan hikâyesi eksik kalmasın: Keşan ilçesi Mecidiye beldesinde İbrice Limanı’nda balıkçılıkla geçinen Ayşe Teyze anlatıyor: “Her sabah ağlarımızı indirdiğimde körfezin berraklığı beni hâlâ şaşırtıyor. Bu kıyılarda gençliğimiz doğayla iç içeydi; şimdi turizm de artıyor ama su hâlâ tertemiz.” Bu sözler, Saros’un ekolojik değerini ve yerel halkla kurduğu bağı hissettiriyor.
Ekolojik açıdan da körfez özel: Akıntı sistemleri sayesinde “kendi kendini temizleyen körfez” olarak anılıyor. ([Habertürk][1]) Bu özellik, yerleşimlerin ve sanayinin yoğunlaşmadığı bölgelerde dahi nadiren görülen bir durum. Öyle ki bilimsel çalışmalar bölgedeki tür çeşitliliğini yüksek bulmuş — örneğin 941 tür saptandığı belirtilmiş. ([kesantso.org.tr][5])
—
Neden “hangi il?” sorusu önem taşıyor?
Basit bir coğrafi sorudan beklenmeyen bir katman: İdari sınırlar çoğu zaman harita üzerinde net görünse de sahilde yaşayanlar için birbirinden hissedilemez. Fakat Saros için bu sınır çizgileri anlam kazanıyor çünkü:
Turizm yönetimi, kıyı koruma politikaları ve çevre düzenlemeleri il bazında farklılık gösterebiliyor.
Yerel halkın yaşam biçimi; Edirne kıyıları için Trakya kültürüyle, Çanakkale kıyıları için Gelibolu’nun tarihiyle iç içe.
Aynı suyu paylaşan ama farklı il sınırlarında olan topluluklar arasında “sorumluluk” ve “aidiyet” duygusu farklı yollarla şekilleniyor.
Mesela Erikli Plajı Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı bir köyde yer alırken, birkaç koy Çanakkale sınırında bulunuyor — bu da tatilcilere “hangi ildeyim?” sorusunu düşündürtüyor. ([BG360][2])
—
Okuyucudan bir davet: Sizin Saros hikâyeniz ne?
Şimdi bir durup düşünelim: Siz bu eşsiz körfez kıyılarında yürüyüş yaptınız mı? Gözlerinizle su altındaki canlıları izlediniz mi? Bu yazıyı okurken aklınıza gelen bir anı ya da hissiyat var mı?
“Saros hangi ilde?” sorusuna sizin cevabınız ne olurdu — Edirne mi, Çanakkale mi yoksa her ikisi de mi?
Yerel halkla kısa bir sohbetiniz oldu mu? Onların bu denizi sahiplenişi nasıl görünüyordu?
Doğa koruma politikaları açısından, bu tür sınırların nasıl bir rol oynadığını düşündünüz mü?
Lütfen yorumlarınızla bu topluluğu zenginleştirin — her bir bakış açısı, Saros’un sınırlarını ve ötesini anlamamızda değerli.
—
Bugün Saros’un sadece bir “il” değil, bir köprü olduğunu birlikte keşfettik. Siz de o köprünün bir parçasısınız.
[1]: https://www.haberturk.com/saroz-korfezi-nerede-saroz-korfezi-hangi-sehirde-ilde-bolgede-htnrd-3813101?utm_source=chatgpt.com “Saroz Körfezi nerede? Saroz Körfezi hangi şehirde, ilde, bölgede?”
[2]: https://www.bg360.com.tr/nerede/saroz-korfezi-nerede?utm_source=chatgpt.com “Saroz Körfezi Nerede – bg360.com.tr”
[3]: https://en.wikipedia.org/wiki/Gulf_of_Saros?utm_source=chatgpt.com “Gulf of Saros”
[4]: https://tr.wikipedia.org/wiki/Saros_K%C3%B6rfezi?utm_source=chatgpt.com “Saros Körfezi – Vikipedi”
[5]: https://www.kesantso.org.tr/icerik/saros-korfezi?utm_source=chatgpt.com “Saros Körfezi – kesantso.org.tr”